“Mind Mapping” ได้รับการประกาศเกียรติคุณโดย Tony Buzan ในหัวข้อ Use Your Head ของ BBC ในปี 1974 วิธีที่เราจดบันทึก ระดมความคิด
และการศึกษาได้เปลี่ยนไปตลอดกาล เรามาดูกันว่าอะไรทำให้เทคนิคนี้มีความพิเศษ คุณควรเลือกใช้เทคนิคการทำแผนผังความคิดแบบใด และประโยชน์ของการทำแผนผังความคิด คืออะไร
Mind Mapping คืออะไร
Mind Mapping หรือแผนผังความคิด คือ การนำเสนอข้อมูลในรูปแบบกราฟิก ตรงกันข้ามกับการจดโน้ตแบบดั้งเดิมที่คุณอาจทำในเอกสาร ข้อความ หรือแม้กระทั่งบนกระดาษ
แผนผังความคิดช่วยให้คุณสามารถบันทึกความคิด แนวคิด เพื่อให้มองเห็นภาพได้ชัดเจนมากขึ้น มาดูวิธีคิดกัน มีด้วยกัน 2 แบบ
1.วิธีคิดแบบ Buzan
- ภาพหลักตรงกลาง เพื่อกระตุ้นความจำ, ความเชื่อมโยง และกระบวนการคิด
- กิ่งก้านโค้ง ที่เล็ดลอดออกมาจากภาพกลาง เพื่อแสดงแนวคิดขั้นพื้นฐาน (BOIs)
- เครือข่าย A (ไม่มีที่สิ้นสุดในทางทฤษฎี) แสดงถึงแนวคิดที่เกิดจาก BOIs ในรายละเอียดที่แตกต่างกัน
- การใช้สีอย่างมีสติ เพื่อแยกความคิดตามหัวข้อ
- คำหลักเดียว สำหรับแต่ละสาขา
Buzan อธิบายไว้ว่า เบื้องหลังเทคนิคการทำแผนผังความคิดของเขาได้รับการพัฒนาขึ้นหลังจากการศึกษาอย่างกว้างขวางในสาขาประสาทวิทยาศาสตร์และจิตวิทยา นักปราชญ์หลายคนโต้แย้งจนถึงทุกวันนี้ว่าวิธีการของเขายังคงเป็นเทคนิคที่แท้จริงอย่างหนึ่ง
ที่สำคัญ Buzan กล่าวว่า เขาใช้ประสบการณ์การเรียนรู้ของตัวเองในการวัดผลว่าอะไรได้ผลและอะไรไม่ได้ผล ซึ่งเป็นเหตุผลว่าทำไมวิธีการของเขาจึงได้รับการปรับเปลี่ยนอย่างละเอียดตลอดเวลา
2.Spider and Bubble Maps
แม้ว่าคำนี้จะเชื่อมโยงกับ Buzan อย่างแยกไม่ออก แต่ความหมายสมัยใหม่ของการทำแผนผังความคิดนั้นกว้างกว่าเล็กน้อยและโดยทั่วไปจะครอบคลุมถึงแผนผังแมงมุมและฟองสบู่ด้วยเช่นกัน “Buzan”
เริ่มต้นจากหัวข้อเดียวในแผนผัง “ฟองคู่” อย่างไรก็ตามการนำเสนอหัวข้อ ถือเป็นจุดสำคัญของความแตกต่าง แทนที่จะติดป้ายกำกับ กิ่งไม้แผนภาพแมงมุม หรือฟองสบู่
เพื่อเชื่อมโยงแนวคิดโดย หัวข้อเหล่านี้อาจถูกแบ่งออกเป็นหัวข้อย่อยเพิ่มเติม เพื่อให้รายละเอียดและความลึกมากขึ้น
ข้อได้เปรียบที่สำคัญของแผนผังแมงมุมและฟองสบู่ คือทำให้มีโอกาสที่จะเชื่อมโยงธีม “ข้ามหัวข้อ” แทนที่จะเชื่อมโยงหัวข้อก่อนหน้านี้เพียงอย่างเดียว สิ่งนี้ส่งเสริมโครงสร้างที่ครอบคลุมภายในแผนผังและสามารถแสดงการเชื่อมโยงระหว่างหัวข้อที่เกี่ยวข้องได้
แล้วแผนผังความคิดที่ดีที่สุดสำหรับคุณ คืออันไหน
เมื่อพูดถึงการสร้างแผนผังความคิดของคุณ สิ่งที่สำคัญที่สุดที่ต้องพิจารณาคือ วิธีที่คุณเรียนรู้ได้ดีที่สุด บางครั้งอาจไม่จำเป็นต้องมีแผนผังความคิดเลยด้วยซ้ำ
แม้ว่าเทคนิคการทำแผนผังเกือบทั้งหมดได้รับการพัฒนาขึ้น เพื่อเป็นทางเลือกให้กับข้อความยาวๆ และการจดบันทึก แต่ก็มีหลายสถานการณ์ที่การจดบันทึกเป็นวิธีที่เหมาะสม
ความต้องการและเป้าหมายของคุณควรได้รับการพิจารณา เมื่อคุณตัดสินใจว่าจะสร้างแผนผังความคิดด้วยตัวเองอย่างไร
ในขณะที่แผนผังความคิดแบบเดิมเหมาะสำหรับการพัฒนาความคิดด้วยตัวเอง การพัฒนาแผนผังความคิดแบบออนไลน์ ทำให้ผู้คนหลายล้านคน สามารถระดมความคิดและวางแผนร่วมกันแบบเรียลไทม์
ทำไมต้องคิดเป็นระบบด้วย Mind Map
“จิตวิญญาณไม่เคยคิดโดยไม่มีรูปจิต” อริสโตเติล กล่าว
มีสาเหตุหลายประการที่มืออาชีพ ครีเอทีฟโฆษณา และนักเรียนหลายล้านคนทั่วโลกใช้การทำแผนผังความคิด เพราะ…
1.ช่วยในการจัดเก็บข้อมูล
แผนผังความคิดสามารถจัดเก็บและจัดโครงสร้างข้อมูลจำนวนมหาศาล การแสดงลำดับชั้นแสดงความสัมพันธ์ระหว่างแนวคิดแต่ละอย่าง
อีกทั้ง ช่วยให้คุณเห็น “ภาพรวม” ได้อย่างรวดเร็ว คุณสมบัติเหล่านี้ยังทำให้แผนผังความคิดเป็นเครื่องมือที่เหมาะอย่างยิ่งในการนำเสนอข้อมูล สร้างแหล่งความรู้ และแก้ปัญหาที่ซับซ้อน
2.ช่วยเพิ่มความเข้าใจ
ในการศึกษาทั้งในโรงเรียนและมหาวิทยาลัย แผนผังความคิดได้พิสูจน์แล้วว่าเป็นเครื่องมือช่วยในการเรียนรู้ที่ได้รับความนิยมและมีประสิทธิภาพ ด้วยการจัดโครงสร้างข้อมูลในลักษณะที่เข้ากันได้กับรูปแบบการเรียนรู้ด้วยภาพมากขึ้น
และด้วยการกรองข้อความยาวๆให้เป็นหัวข้อแผนผังความคิดที่สั้นลง ทำให้ผู้เรียนสามารถดูดซับข้อมูลจำนวนมากได้เร็วขึ้น
การศึกษาปี 2013 ที่ตีพิมพ์ใน Modern Journal of Language Teaching Methods (MJLTM) ได้ตรวจสอบว่านักเรียนในอิหร่านมีปฏิกิริยาอย่างไรต่อการทำแผนผังความคิดเป็นเครื่องมือในการเรียนภาษาอังกฤษเป็นภาษาต่างประเทศ
จากกลุ่มตัวอย่างนักเรียนร้อยละ 83.4 มีมุมมองเชิงบวกเกี่ยวกับการทำแผนผังความคิดในเรื่องความเข้าใจในการอ่าน
ในขณะที่มีเพียงร้อยละ 16.7 เท่านั้นที่ตอบปฏิเสธ ในแบบสอบถามที่ออกหลังการศึกษาคำว่า “เมื่อฉันใช้แผนผังความคิดในการอ่าน ฉันจะสามารถแก้ปัญหากิจกรรมหลังการอ่านได้มากขึ้น” ได้คะแนนสูงที่สุด
3.ช่วยเพิ่มผลผลิต
ประโยชน์ของการทำแผนผังความคิดไม่ได้จำกัดอยู่ที่การศึกษาเท่านั้น แต่ยังมีประโยชน์ในแวดวงการค้าได้เช่นกัน การทำแผนผังความคิดช่วยให้คุณเรียนรู้ได้เร็วขึ้น สื่อสารได้อย่างมีประสิทธิภาพ และระดมความคิดได้อย่างมีประสิทธิภาพมากขึ้น ซึ่งเป็นเหตุผลว่าทำไมธุรกิจจำนวนมากจึงนิยมใช้เครื่องมือเหล่านี้
ไม่ว่าคุณจะวางแผนโครงการในที่ทำงานหรือเขียนบทความทางวิทยาศาสตร์ การทำแผนผังความคิดจะช่วยให้คุณประหยัดเวลาได้มาก จากการสำรวจโดย Mind Mapping Software Blog ซอฟต์แวร์แผนผังความคิดสามารถเพิ่มผลผลิตได้โดยเฉลี่ย 23 เปอร์เซ็นต์
4.ช่วยส่งเสริมความคิดสร้างสรรค์
สิ่งที่ทำให้แผนผังความคิดเป็นเครื่องมือในการระดมความคิดที่ดีที่สุด คือช่วยกระตุ้นสมองของเราไม่เหมือนเทคนิคอื่นๆและส่งเสริมการไหลเวียนของความคิดที่สร้างสรรค์ ที่สำคัญแผนผังความคิดช่วยให้คุณสามารถถ่ายทอดความคิดเหล่านั้นด้วยความเร็วที่เหลือเชื่อ
ในระหว่างการศึกษาในปี 2004 เกี่ยวกับประสิทธิผลของการทำแผนผังความคิดสำหรับงานเขียนของนักเรียน 10 ใน 12 คนพบว่า การทำแผนผังความคิดช่วยปรับปรุงการเขียนของพวกเขา ไม่เพียงแต่เป็นเทคนิคที่ยอดเยี่ยมสำหรับนักเรียน
ในการเตรียมเรียงความและเอกสาร แต่ยังเป็นวิธีที่ยอดเยี่ยมสำหรับบล็อกเกอร์ในการร่างบทความและแก้อาการสมองตัน (writer’s block) ที่เกิดขึ้นได้กับนักเขียนทุกคน
5.ช่วยเพิ่มความจำ
แผนผังความคิดนำเสนอข้อมูลด้วยสายตา และมีสิ่งกระตุ้นทางจิตใจที่ทรงพลังหลายอย่าง เช่น ภาพ, สี, รูปร่าง และการเชื่อมต่อ ซึ่งช่วยให้สมองของเราประมวลผลและจดจำข้อมูลจำนวนมาก จากการศึกษาพบว่าแผนผังความคิดสามารถปรับปรุงหน่วยความจำได้ 10-15 เปอร์เซ็นต์
ส่วนแผนผังอื่นๆจะสูงขึ้นกว่าเดิมและประมาณการปรับปรุงได้ถึง 32 เปอร์เซ็นต์ ที่น่าสนใจคือนักเรียนที่มีปัญหาในการเรียนรู้ เช่น ดิสเล็กเซียหรือออทิสติก พบว่าแผนผังความคิดเป็นเครื่องมือช่วยในการศึกษาที่ล้ำค่า
Resource: https://www.mindmeister.com
